پاسخ به سوالات شما

سوالات برخط (آنلاین) خود را در انجمن های تخصصی جوان دیتا مطرح کنید

برای ورود بخش مرغ عشق انجمن های تخصصی جوان دیتا بر روی لینک ذیل بکلیکید :

مرغ عشق

دانستنی های اولیه در مورد مرغ عشق

از ابتدا به ساکن بیایید قول بدهیم تمام سعی خود را در حفاظت و نگهداری از این موجودات زیبا به عمل بیاوریم و تمام همت خود را بکار ببندیم تا در اثر بی توجهی ، حق زندگی را از آنها نگیریم.

خیلی خوب قبل از هر چیز یک سری مطالب رو در این سرفصل براتون قرار میدم تا با اصول کار آشنا بشین :  

موطن مرغ عشق  

وطن مرغ عشق قاره استرالیاست ، این طوطی موجدار کوچک حدود 160 سال است که به عنوان حیوان خانگی رایج شده . در سال 1840 اولین مرغ عشق ها توسط محقق انگلیسی به نام جان گولد به اروپا برده شد. گولد منطقه اصلی زیست و تولید مثل پرنده را جنوب و جنوب غربی استرالیا میداند ، در این مناطق مرغ عشق های وحشی در فصل بهار در گروههای بزرگ به تولید مثل می پردازند.مدت زمان تولید مثل پرنده به طور غیر مستقیم به بارندگی وابسته است چراکه تخم های نیمه رسیده علوفه ها خوراک جوجه های این پرنده را تشکیل می دهند. مرغ عشق در سوراخ درختان مناطق مناسبی را برای تخمگذاری یافته و شروع به تخمگذاری میکند؛ این پرنده در گروههای بزرگ و در محیطی محدود لانه سازی کرده و شروع به زادآوری می نماید و همانطور که گفته شد تعداد دفعات زادآوری به میزان خوراک مورد نیاز جوجه ها بستگی دارد و در صورت عدم وجود غذای کافی پرندگان دسته جمعی به مناطق دیگر کوچ می کنند.  

نگاهی سریع به شروع تکثیر مرغ عشق به دست انسان  

اولین مرغ عشق ها را جان گولد در سال 1840 به انگلستان برد و در حدود سال 1846 مرغ عشق به فرانسه وارد شد و با موفقیت مورد تکثیر قرار گرفت ، در سال 1855 مرغ عشق در آلمان تکثیر گردید اما صرف نظر از اولین تکثیرها باید خاطر نشان کرد که هلندی ها و بلژیکی ها بودند که مرغ عشق را اهلی و خانگی کردند¹ . در این مدت و طی اهلی شدن مرغ عشق ، اولین رگه ها و نژادهای مختلف پدیدار شد (لازم به ذکر است که مبحث نژادشناسی مرغ عشق بسیار گسترده بوده و خود نیاز به مقاله ای جداگانه دارد که در آینده ای نزدیک و اگر عمری باقی بود و توفیقی حاصل گردید در این باره مقاله ای بسیار جامع را تهیه خواهم کرد و در دسترس علم پژوهان عزیز قرار خواهم داد).

شناخت مرغ عشق

طبقه‌بندی علمی (متاسفانه در اکثر کتب در این مورد بحث نشده و مهجور مانده) 

فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پرندگان
راسته:	طوطی‌سانان
خانواده:	طوطی‌ها
زیرخانواده:	Psittacinae
تبار:	Platycercini
سرده:	Melopsittacus
گونه‌:	M. undulatus

 

 نام علمی

Melopsittacus undulatus

مشخصات

مرغ عشق اهلی حیوانی است خجالتی، اما اگر از هنگام تولد با انسان خو بگیرد می تواند دست آموز شود . طول بدن این پرنده بین 23 تا 26 سانتیمتر می باشد ، استانداردهای رایج بین المللی مربوط به کمیته های معتبر جهانی از جمله DWV , COM , DKB  طول 24 سانتیمتر را تعیین کرده اند . طول عمری بین 7 تا 8 داشته و وزنی در حدود 40 تا 45 گرم دارد.

در جدول ذیل اندازه های ذکر شده در منابع مختلف را مشاهده می نمایید :

ماخذ	اندازه برحسب میلیمتر
Russ (سال1881)	260-210
Enehjelm (سال1957)	220-170
Schone-Arnold (سال 1960)	208-175

(مراجع :

Russ, K.Neunzig, K(1930) : Der Wellensittich. Greutzshe Verlagsbuchhandlung, Magdeburg

Enehjelm, C. Af (1957) : Das Buch vom Wellensittich. Helene, Pfungstadt

Schone, R., Arnold, P (1989) : Heimtier und patient, VEB Fischer, Jena )

مرغ عشق دارای منقار خمیده‌ بوده و نوک پایینی کوچکتر از بالایی می باشد ، شکل‌ انگشتان‌ پاهایش‌ به صورت دو انگشت‌ رو به‌ جلو و دو انگشت رو به‌ عقب است.‌در سن 3 ماهگی از نظر جنسی بالغ شده اما در حدود 5 - 6 ماهگی جفتگیری می کند. مرغ‌ عشق‌ ماده‌ در هر نوبت‌ به‌ طور متوسط 4 - 6 تخم‌ می‌گذارد (در موارد استثنایی 8 تخم و در پرنده تازه بالغ گذاشتن 3 تخم نیز مشاهده شده). جوجه‌ها 18- 21 روز بعد از تخم‌ بیرون‌ آمده‌ و 24 - 28 روز در لانه‌ می‌مانند.
رنگ طبیعی این حیوان سبز روشن با صورتی زرد و نقش موجی سیاه می باشد ، پلکها بسیار نازک هستند و از سمت پاین به بالا جمع می شوند.

تشخیص جنسیت

برای فهمیدن جنس نر و ماده این حیوان بهترین گزینه توجه به پوستی است که در بالای منقار قرار دارد ، (و سوراخهای بینی در آن قرار دارد) می باشد.در نوع نر رنگ این پوست آبی تیره و یا بنفش است اما در نوع ماده آبی بسیار روشن با هاله ای سفید در اطراف سوراخهای بینی(بالاخص در ماده های جوان) ٬ قهوه ای یا متمایل به قوه ای است . رنگ آبی این پوست در نوع نر همواره مشخص است البته در نرها مریض و یا پیر این رنگ مات شده و ترکهایی در آن دیده می شود ، اما رنگ این پوست در ماده ها متغیر است در موقع تخم گذاری و در جوانی صاف و روشن تر است و پس از این مدت تیره تر و چروک دار می گردد.

خرید مرغ عشق

شاید به جرات بتوان گفت خرید یک پرنده آن هم بوسیله یک شخص مبتدی از نگهداری آن مهمتر و خطیرتر است چراکه در صورت عدم دقت احتمال خرید یک پرنده بیمار وجود دارد که این کار علاوه بر دلسرد کردن فرد ، دیگر پرندگان او و همچنین گاه خودش را در معرض ابتلا به امراض خطرناک قرار خواهد داد.

برای اینکه خرید مناسبی داشته باشیم یا باید به همراه یک شخص ماهر و متخصص اقدام به این کار کنیم و یا از منابع معتبر و تجربیات دیگران (به علاوه کمی آزمون و خطا) استفاده نماییم ؛ به طور قطع و یقین به همراه بردن یک شخص متبهر شانس خریدن یک پرنده ایده آل را بسیار بالا می برد اما همیشه این کار ممکن نیست پس باید فوت و فن این کار را آموخت تا در صورت لزوم بتوان از آن استفاده کرد. 

نکاتی که در هنگام خرید باید به آن توجه کرد 

1- مرغ عشق باید سر حال و شاد باشد و مرتبا جست و خیز کرده و آواز بخواند ، البته ساکت و آرام بودن پرنده صرفا به معنای بیمار بودن آن نیست چراکه عموما مرغ عشق ها در طول روز نیز می خوابند.

2-  پرهای پرنده باید مرتب باشد ، مرغ عشق مریض به پرهایش رسیدگی نمی کند و پرهایش کثیف و به هم ریخته می باشد.

3- پرهای مخرج ( محل دفع فضولات ) پرنده باید به صورت کرکهای سفید و تمیز بوده و همچنین خود مخرج صورتی رنگ باشد ، با فوت کردن به این قسمت می توانید به این قضیه پی برد.

4- چشمهای پرنده سالم ، گرد و براق و سیاه است (البته نژاد آلبینو دارای چشمهایی قرمز است) اگر پرنده در حالت استراحت نباشد ، نباید چشمهایش خمار و بی حال باشند.

5-  پاهای مرغ عشق سالم و جوان فلسهای تمیز ، نرم و لطیف دارد.

6- دم پرنده سالم همیشه در راستای بدنش می باشد.

7- مدفوع پرنده نباید حالت آبکی داشته باشد (برای مطلع شدن به کف قفسی که پرنده در آن قرار دارد نگاه کنید).

اگر در هنگام خرید به این نکات توجه کنید می توانید مطمئن باشید که انتخاب شما صحیح خواهد بود.

تغذیه ، نگهداری و تربیت مرغ عشق

تغذیه‌

غذای‌ اصلی‌ مرغ‌ عشق‌ در اسارت‌ و آزادی‌ دانه ‌است‌. دانه‌ها شمال‌ 2 گروه‌ مهم‌ هستند :

1- دانه‌ غلات ‌: کربوهیدرات‌ زیاد وچربی‌ کم‌ دارند ، مانند ارزن‌ (طبیعتش سرد و خشک می باشد و دانه ایی قلیایی و سرشار از پروتئین و منبعی غنی از ویتامین A و فسفر و املاح معدنی گوناگون است) و ذرت‌.

2- دانه‌های‌ روغنی‌ : چربی‌ زیاد وکربوهیدرات‌ کم‌ دارند ، مانند تخم‌ کتان (طبیعتش گرم بوده و حاوی انواع ویتامین و ترکیبات کربوهیدرات و املاح معدنی میباشد) یا تخم‌ آفتابگردان‌.‌ 

غذای‌ مناسب ‌مرغ‌ عشق‌ ارزن‌ می‌باشد ولی‌ این‌‌ غذای‌ کاملی‌ نیست‌ بویژه‌ هنگام‌ تولید مثل ‌و برای‌ بالانس‌ کردن‌ آن‌ اضافه‌ کردن‌ یک‌ دانه‌ روغنی‌ (مانند تخم‌ کتان‌) لازم‌ است ‌. علاوه‌ بر اینها سبزیجات‌ (مانند هویج ‌، کلم‌) ، میوه‌های‌ تازه‌ (مانند سیب‌) و نیز مکمل‌ توصیه‌ می‌شوند. باید توجه‌ داشت‌ که‌ هر نوع‌ تغییر جیره‌ به‌ تدریج ‌انجام‌ شود.

نکته : حتما به ازای هر یک کیلو ارزن 200 گرم تخم کتان با آن مخلوط کنید نه بیشتر و نه کمتر چون تخم کتان یه دانه روغنیست و برای تامین بسیاری از مواد بدن آنها ، مخصوصا برای گرفتن نطفه موثر میباشد.

شما می توانید هفته ای 2_3 بار به اندازه یک قاشق غذاخوری برنج ( به صورت کته ) به مرغ عشق بدهید.

جدول ذیل شما را در بالانس و تنظیم یک برنامه غذایی مناسب برای ادوار مختلف حیات مرغ عشق یاری میدهد :

نوع دانه	کالری%	چربی%	هیدرات کربن%	پروتئین%
تخم کتان	295	5	50	15
ارزن	316	5	60	11
شاهدانه	404	30	16	16
دان سیاه	405	30	15	17

 نان:  نان سبوس دار و کم نمک را با آب گرم خیس کنید تا نرم شود و بعد در قفس بگذارید.

سبزیجات و میوه:  سبزیجاتی مثل شوید ، جعفری ، کاهو (برگ کاهو طبیعتی سرد دارد و تامین کننده کلسیم و آهن و اشتها آور و ضد یبوست میباشد) ، هویج (طبیعتی گرم دارد و سرشار از ویتامین A و املاح معدنیست) و میوه هایی چون سیب (طبیعتی معتدل داشته و سرشار از ویتامینهای گوناگون است) را همواره در برنامه غذای آنها بگنجانید.

تخم مرغ:  تخم مرغ را به صورت آبپز شده در اختیار آنها بگذارید(هفته ای 1 یا 2 مرتبه).

جوانه ها : کامل ترین و حیاتی ترین بخش جیره غذایی مرغ عشق است (که متاسفانه بسیار مورد غفلت قرار میگیرد). دانه ها در هنگام جوانه زدن ،‌مملو از ویتامینها و پروتئین ها ، املاح معدنی ، کربوهیدراتها و قندهای طبیعی میشوند و برای مصرف مرغ عشقها بخصوص جوجه ها بسیار مفید است ، حداقل هفته ای یک بار به آنها جوانه گندم بدهید.

مکمل‌:  دو مکمل‌ مهم‌ برای‌ مرغ‌ عشق‌ سنگریزه‌ (یا شن‌) و کف‌ دریا می‌باشند.

پرندگان‌ دانه ‌خوار از جمله ‌مرغ‌ عشق‌ اغلب‌ قبل‌ از خوردن‌ دانه‌ اقدام‌ به‌ خوردن‌ سنگریزه‌ می‌کنند. سنگریزه ‌در سنگدان‌ پرنده‌ کمک‌ به‌ شکستن‌ دانه‌ کرده‌ ونقش‌ مهمی‌ در هضم‌ آن‌ دارد. باید توجه‌ داشت‌ که‌ سنگریزه‌ آلوده‌ نباشد.سنگریزه را هم میتوان با ارزن مخلوط کرد(البته با نسبت خیلی اندک) و هم میتوان جداگانه در یک ظرف دهان گشاد ریخته و در کف قفس گذاشت.
کف دریا پوسته نوعی نرم تن دریاییست که حاوی کلسیم بوده و باعث استحکام نوک و همچنین پوسته تخم ها در هنگام تولید مثل می شود . ضمنا پرنده هنگام استفاده از کف دریا نوک خود را به آن می کشد که مانع رشد بیش از حد آن می شود.

آب‌ (برای‌ نوشیدن‌ واستحمام) : آب‌ تازه و‌ در ظرف‌ تمیز باید همیشه‌ در دسترس‌ باشد . بهتر است‌ آب‌ هر روزعوض‌ شود . پرنده‌ برای‌ آراستن‌ پرهای‌ خود نیز نیاز به‌ آب‌ دارد.

ویتامین:  بدن تمام موجودات زنده برای انجام اعمال حیاتی نیازمند پروتئین ، کربوهیدرات ، چربی ها ، موادمعدنی و ویتامین هاست و این نیازها با مصرف مواد غذایی مختلف و متنوع تامین می شود . ویتامین ها دسته ای از مواد مغذی هستند که دارای معدودی از خصوصیات شیمیایی می باشند . این مواد ترکیبات آلی هستند که بوسیله نسوج بدن سنتز نمی شوند و بمقدار خیلی کم وجود آنها در جیره های غذایی لازم است . ترکیبات مذکور اجزا ساختمانی بزرگی از بدن را تشکیل نمی دهند و بیشتر بعنوان تنظیم کننده متابولیسم عمل می کنند . ویتامین ها بصورت محلول در چربی و آب وجود دارند . با توجه به مراتب فوق و از آنجا که مرغ عشقها و سایر پرندگان محصور در قفس ، در طبیعت نیازهای خود را بامصرف دانه های کال و رسیده ، علوفه سبز و بسیاری مواد غذایی دیگر تامین می کنند به نظر می رسد استفاده از ویتامین ها برای آنها در زمان زندگی در اسارت ضرورت دارد و ضمنا ارزش غذایی دانه ها بمرور زمان و بر اثر ماندن و انبار شدن کاهش پیدا میکند و باعث کاهش میزان ویتامینها موجود در آنها می شود لذا استفاده از مولتی ویتامین ها می تواند این کاهش را جبران نماید . وقتی پرنده شما سالم و سرحال هم می باشد باید علاوه بر میوه و سبزیجات ، هفته ای دو بار در ظرف آب آنها ، نصف قرص جوشان مولتی ویتامین (یا 12 قطره) و یک چهارم قرص جوشان کلسیم بریزید (یا 10 قطره). اکیدا توصیه می شود بعد از 24 ساعت ظرف آب را بشویید (به دلیل رشد سریع پارازیتها در این محیط غنی شده هرگز نگذارید ظرف آب حاوی مولتی ویتامین بیش از 24 ساعت بماند بلکه آن را به دقت بشویید).
نکته : موقع شستن ظرف آب ، بهتر می باشد از آب داغ و مقدار بسیار کم مایع ظرفشویی استفاده نموده ، ظرف را با شیشه شور یا با یک مسواک کهنه بشویید.

انواع ویتامین ها و خواص آنها

ویتامین  Bبرای برقراری تعادل عصبی و نظم سوخت و ساز بدن ضروریست.
آثار کمبود ویتامین : کمبود این ویتامین در بدن باعث اختلال در دستگاه گوارشی و اعصاب می شود .
منابع ویتامین : زرده تخم مرغ .

ویتامین  B1در تنظیم اعمال تنفسی وعصبی موثر است .
آثار کمبود ویتامین : کبود این ویتامین باعث آماس روده - گرفتگی عضلات - بی اشتهائی می شود .
منابع ویتامین : تخم مرغ.

ویتامین  B2مهمترین عامل در رشد بدن می باشد .
آثار کمبود ویتامین : باعث لاغری - توقف رشد -اختلالات تنفسی - بیماریهای پوستی -اختلالات گوارشی می شود .
منابع ویتامین : این ویتامین در اسفناج - شیر - سفیده تخم مرغ.

ویتامین  B6در سوخت و ساز مواد گلواسیدی و غذا موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث کاهش شدید وزن و اختلالات حرکتی می شود .
منابع این ویتامین : این ویتامین در جوانه گندم - ذرت - سبزی ها - برنج - زرده تخم مرغ.

ویتامین  B12
در رفع عوارض عصبی موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث رشد نامناسب و ایجاد پرهای ناقص می شود.
منابع این ویتامین : زرده تخم مرغ.

ویتامین  C
در تنظیم عمل بافتها و ایجاد مقاومت در بدن بسیار موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث خون ریزی جلدی - ضعف شدید می شود.
منابع این ویتامین : جعفری – کاهو.

ویتامین  Dدر رشد و سفت شدن استخوانها موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث نرم شدن و کج شدن استخوانها می شود .
منابع این ویتامین : روغن ماهی - زرده تخم مرغ - و نور آفتاب.

ویتامین  E
این ویتامین باعث تقویت اعضای تناسلی می شود .
آثار کمبود ویتامین : باعث عقیم شدن پرنده می شود .
منابع این ویتامین : زرده تخم مرغ - جوانه گندم - کاهو – کلم.

ویتامین  Fدر رویش پرها و لطافت آنها موثر است .
آثار کمبود ویتامین : باعث ایجاد زخمهای جلدی و اختلالات در هضم غذا می شود .
منابع این ویتامین : روغن ماهی - جوانه گندم.

ویتامین  Kمهمترین ویتامین برای انعقاد خون می باشد .
آثار کمبود ویتامین : باعث خون ریزی - ورم روده -طولانی شدن زمان انعقاد خون می شود .

در جدول ذیل مواد معدنی مهمی که در متابولیسم مرغ عشق نقش اساسی دارند ذکر شده است :

میکرو المانها	ماکرو المانها
فلور                                   ید                نیکل                                  سیلیسیم                قلع                                    واندیم                آهن                                   کرم                منگنز                                روی                مس                                  مولیبدن                کبالت	کلسیم فسفر منیزیم ناتریم کلر گوگرد

نگهداری

قفس:
ابعاد:  اندازه‌ توصیه‌ شده‌ برای‌ یک‌ جفت‌مرغ‌ عشق‌ 75‚60‚100سانتیمتر می‌باشد. داشتن‌ میله‌های‌ افقی‌ (نسبت‌ به‌ عمودی‌) ارجح‌ است‌ چرا که‌ پرنده‌ می‌تواند برای‌ بالا رفتن‌ از آن‌استفاده‌ کند.

مکان‌ قفس‌:  قفس‌ را باید در اتاقی‌ روشن ‌، با هوای‌ مناسب‌ و درجریان‌ (با دمای‌ 1- 26 سانتیگراد بدون‌ تغییرات‌ ناگهانی‌) ، بدون‌ دود سیگار و در گوشه‌ای‌ از اتاق‌ قرار داد تا پرنده‌ احساس‌ امنیت‌ کند . پرنده‌ نباید در معرض‌تابش‌ مستقیم‌ آفتاب باشد . ارتفاع‌ قفس‌ بهتر است ‌طوری‌ باشد که‌ پرنده‌ حدودا هم‌ سطح‌ چشمان‌ شما باشد تا کنترل آن‌ ساده ‌تر شود . با توجه‌ به‌ اینکه‌ مرغ‌ عشق‌ در شب‌ ساعاتی‌ را می‌خوابد در صورتیکه‌ چراغها روشن‌ است‌ بهتراست‌ روی‌ قفس‌ با پارچه ‌پوشانده‌ شود.

وسایل‌ داخل ‌قفس‌:  وسایل‌ لازم‌ برای‌ قفس‌ شامل‌ ظروف‌ آب‌، غذا و سنگریزه‌ و کف‌ دریا می‌باشد. اسباب‌ بازی‌ نیز بویژه‌ برای‌ یک‌ پرنده‌ تنها لازم‌است ‌. کف‌ قفس‌ را می‌توان‌ ترجیحا با کاغذهای غیر چاپی مثل کاغذهای خاص الگوی خیاطی که کاهی و بدون مواد چاپی هستند فرش کنید . آبخوری‌ لوله‌ای‌ ، برای‌ مرغ‌ عشق‌ مناسب‌ است ‌. جلوی‌ ظروف‌ آب‌ و غذا باید میله‌ باشد تا پرنده‌ بتواند بر روی‌ آن‌ بنشیند ضمن‌ اینکه ‌ظروف‌ آب‌ و غذا نباید زیر میله‌های‌ بالایی‌ قفس‌ باشند چر که‌ با مدفوع‌ پرنده‌ آلوده‌ می‌شوند. آب‌ همیشه‌ تازه‌ و تمیز باید در اختیار پرنده‌ باشد. کف‌ قفس‌ باید هر روز و کل‌ قفس‌ 3 - 4 روز یک‌ بار تمیز شوند.

میله‌ داخل ‌قفس‌:  میله‌های‌ چوبی‌ نسبت‌ به‌ پلاستیکی‌ ارجح‌ هستند ضمن‌ اینکه‌ بهتراست‌ قطر میله ‌ها متفاوت‌ باشد. به‌ طور کلی‌ قراردادن‌ شاخه‌ درخت‌ بویژه‌ به‌ جای‌ میله ‌های‌ بالایی‌ قفس‌ مناسبتر است‌ چرا که‌ پرنده‌ می‌تواند از آن‌ بالا رفته ‌ضمنا ناخن‌هایش‌ نیز ساییده‌ می‌شود.

اسباب‌ بازی‌:  مرغ‌ عشق‌ آینه‌ را دوست‌ دارد. می‌توان‌ یک ‌آینه‌ کوچک‌ را داخل‌ قفس‌ قرار داد تا پرنده‌ خود را ببیند. اسباب‌ بازیهای‌ دیگر مورد علاقه‌ مرغ‌ عشق‌ شامل ‌نردبان ‌، تاب ‌، توپ‌ پینگ ‌پنگ‌ آویزان‌ و زنگ ‌می‌باشند.

نگهداری در پاسیو:  محیط پاسیو اگر هوای تازه و با تهویه مناسب داشته باشد محل بسیار خوبی است به شرط آن که:
_در معرض تابش مستقیم خورشید نباشد.
_گیاهان داخل آن سمی نباشند (می توانید از گیاهان و درختچه های مصنوعی استفاده کنید).
_تهویه مناسب برای هوا داشته و زیاد مرطوب ، گرم و سرد نباشد.

چند نکته مهم

برای داشتن مرغ عشق های سالم رعایت بعضی از نکات الزامیست که در ذیل مختصرا ذکر میگردد :

1- مرغ عشق هایی که تازه خریداری شده اند را تا اطمینان از سالم بودنشان در قرنطینه نگهداری کنید.

2- به محض مشاهده علائم بیماری در هر کدام از مرغ عشق ها ، آن را از بقیه جدا کنید و سپس به مداوایش بپردازید.

3- سعی کنید از میله ها و ظروف غذاخوری پلاستیکی و بدون درز و شکاف و شکستگی استفاده کنید.

4- از قفس مناسب جهت نگهداری مرغ عشق (75 ‚ 60 ‚ 100 سانتیمتر) استفاده کنید قفسهای کوچک باعث بی تحرکی و در نتیجه چاقی مرغ عشق و همچنین شکستگی و بی نظمی پرها می شود.

5- میله را در جهت مخالف یکدیگر و در طول قفس قرار دهید تا فاصله پرواز بیشتر باشه و امکان تحرک پرنده زیادتر گردد.

6- میله ها را در جای خود کاملاً محکم کنید و حداقل دو هفته یکبار میله ها و ظروف غذاخوری را از قفس بیرون آورده ضد عفونی کرده و در صورت شکستگی تعویض نمایید.

7- حداقل روزی یک بار آب را تعویض و ظرف آن را تمیز کنید.

8- روزانه یکبار دانخوری را بیرون آورده و اضافات و پوسته ها را دور ریخته و دان جدید اضافه کنید تا مرغ عشقها گرسنه نمانند.

9- هر ماه یکبار مرغ عشقها را (البته در صورتی که جوجه و یا تخم نداشته باشند) در یک قفس دیگر گذاشته و قفس را ابتدا با اسپری های حشره کش یا مواد ضد عفونی کننده ضد عفونی کنید و پس از یک ساعت کاملاً با آب و مواد شوینده آنها را بشویید و بگذارید با نور خورشید خشک شوند.

10-  هفته ای دو بار ظرف حمام برای مرغ عشقهای خود بگذارید(البته در جای گرم و غیر از زمان جفتگیری). 

آب تنی

آب تنی خصوصا در فصول گرم سال و هنگام پرریزی بسیار ضروریست. چرا که موجب تحریک رشد سریع پرهای جدید می شود. در برخی از موارد به علت طولانی شدن فواصل بین آب تنی ها ممکن است برخی از پرنده ها میل به آب تنی را از دست بدهند و یا جوجه هایی که برای اولین بار با ظرف آب تنی آشنا می شوند ممکن است رغبتی به این کار نداشته باشند. بعد از استحمام پرنده به آراستن خود می پردازد. پرهای خودش را لرزانده و با نوک خود آنها را مرتب می کند. سپس به کمک نوکش ، مواد چربی ترشح شده از غده ای که در بالای محل اتصال دم به بدنش قرار دارد را روی کلیه پرهای خود می مالد. این روغن باعث براقی پرها شده و به عنوان یک ماده محافظ طبیعی عمل می کند. برای آب تنی ظرفی حاوی آب با درجه حرارتی حدود دمای اتاق و با عمقی کم به طوری که پرنده بتواند به راحتی داخل آن آب تنی کند را کف قفس قرار بدهید تا پرنده درون آن استحمام کند. پس از استحمام به علت ریختن آب بر روی کف قفس خشک کردن و یا تعویض پوشش کف آن ضروریست.

چگونه می توان مرغ عشقها را اهلی (دستی) نمود ؟

برای این کار دو روش وجود دارد و بسته به فرد بکار گیرنده و میزان زمانی که می خواهد برای این کار اختصاص دهد متفاوت می باشد (البته اصول ایجاد رفتار در هر دو مورد یکسان است و تفاوت آنها در مرحله ابتدای آنها می باشد) ؛ من در ذیل هر دو روش را همراه اصول حاکم بر آن توضیح میدهم :

روش اول : این روش دیر بازده بوده و نیاز به صبر و حوصله فراوانی دارد اما کاملا بر قوانین اخلاقی منطبق است ، این روش در ابتدا به ساکن بر پایه عادی شدن و حذف محرک بی اثر استوار است و پس از آن بسته به راهکاری که شما پیش می گیرید میتواند بر طبق اصول یادگیری شرطی شدن کلاسیک و یا فعال ادامه یابد ؛ حال به شرح جزئیات کار می پردازیم : در این متد ، شما هر روز مدتی را صرف غذا دادن به حیوان نموده و با ملایمت با او صحبت می کنید (در این هنگام هرگز حرکات تند و ناگهانی از خود بروز ندهید چراکه حیوان ، شما را به عنوان محرک خطرناک شناسایی کرده و عکس العمل دفاعی که همان فرار و یا ستیز است را از خود بروز خواهد داد) پس از مدتی درخواهید یافت که پرنده با شما اجین شده و حتی اگر دست خود را درون قفس ببرید عکس العمل شدیدی از خود نشان نداده و به کار خود مشغول است (حیوان ، در این دوره ای که هر روز با او صحبت می کرده اید و به او غذا داده اید به طور ذاتی دریافته که شما برای او خطری ندارید و اصطلاحا به یک محرک بی اثر تبدیل شده اید) خوب ، هم اینک نوبت مرحله دوم کار است ، این مرحله و روشی که پیش می گیرید (علاوه بر نوع گونه حیوانی که در حال تعلیم دادن به آن هستید) بسته به فعلی است که می خواهید حیوان از خود بروز دهد متفاوت است مثلا اگر می خواهید با ایجاد صدای خاصی پرنده به سمت شما بیاید باید در هنگام غذا دادن به پرنده یک صدای خاص از خود ساطع کنید (مثلا با یک ریتم خاص سوت بزنید یا یک صدای ممتد ایجاد کنید و امثالهم ؛ البته نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است یکسان بودن نوع صدای تولید شده در تمام مدت آموزش می باشد) پس از مدتی حیوان نسبت به آن صدا شرطی شده و در صورت شندینش به گمان این که غذا به همراه دارید عکس العمل نشان داده و به سمت شما جذب میشود و یا مثلا فقط با دست به او میوه و یا سبزی مورد علاقه اش را بدهید در این صورت او نسبت به دست شما شرطی شده و با دیدن دستتان به سمت آن جذب می شود (به این  الگوی یادگیری در اصطلاح شرطی شدن کلاسیک می گویند). اما برای ایجاد رفتار پیچیده تر این  الگوی رفتاری ناکارآمد بوده و نیاز به الگوی دیگری به نام شرطی شدن فعال دارید که این نوع از یادگیری بر پایه پاداش و تنبیه استوار است . در این مورد ، بروز یک رفتار منجر به پاداش و یا تنبیه می گردد . حال اگر عمل و رفتار به پاداش منتهی شود قطعا احتمال بروز مجدد آن رفتار افزایش یافته و بلعکس اگر منتهی به تنبیه شود احتمال تکرار کاهش خواهد یافت لازم به ذکر است که این الگوی یادگیری بیشتر در مورد حیوانات بزرگ و باهوش (از جمله اسب ، سگ و ... ) بسان آنهایی که در سیرک هستند متداول است و در مورد مرغ عشق کارایی چندانی ندارد ؛ به دلیل اینکه این نوشته مستقیما در مورد مرغ عشق می باشد از توضیح وبسط این الگوی یادگیری خودداری می کنم.

حال به روش  دوم می پردازیم : قبل از توضیح در مورد این روش باید متذکر شوم تمام اصول بنیادی این متد مثل روش قبل است و تنها تفاوت آنها این است که در روش اول باید مدتی را صرف غذا دادن و صحبت کردن با حیوان می کردید تا به شما عادت کند (شناسایی به عنوان یک محرک بی اثر) که در این راهکار نیازی به آن نیست ، در این روش شما باید بالهای مرغ عشق را کوتاه کرده و از اصل گرسنگی برای جذب حیوان استفاده کنید فی الواقع چیدن بالها منجر به عدم توانایی گریز پرنده می شود و گرسنگی دادن ، حیوان را مجبور به اعتماد میکند که مجموعا علاوه بر کاهش چشمگیر مدت زمان عادی شدن همراه با شرطی شدن کلاسیک می باشد. حال به شرح جزئیات کار می پردازیم : ابتدا شاه پرهای مرغ عشق خود را کوتاه کنید (اگر آنها را بکشید بعد از 6 هفته رشد کامل کرده و پرنده شما مجددا قادر به پرواز خواهد بود ولی اگر آنها را کوتاه کنید تا اولین پرریزی عملا صاحب شاه پر نخواهند شد و توانایی پرواز را بدست نخواهند آورد . اصولا چیدن پر نسبت به کشیدن آن دارای دو مزیت است : اول اینکه به پرنده خود آزار نرسانیده اید و دوم اینکه مدت زمان بیشتری برای آموزش و جلوگیری از گریز در اختیار دارید پس قطعا چیدن پر بر کشیدن آن ارجح است) سپس ظرف غذا و همه مواد خوراکی را از قفس بیرون بیاورید (ظرف آب را هرگز برندارید چرا که ممکن است آب دادن به پرنده را فراموش کنید و منجر به تلف شدن آن شوید) و حدودا نیمی از روز تا یک روز پرنده را به حال خود رها کنید پس از آنکه متوجه شدید حیوان شما به شدت گرسنه شده در کف درست خود ارزن ریخته (البته اگر از قبل با علایق حیوان خود آشنا باشید می توانید غذای مورد علاقه اش را در دستتان ریخته و به او بدهید که مطمئنا این کار به جذب پرنده بسمت غذا تاثیری بسزا خواهد داشت) و درون قفس ببرید تا به سمت آن جذب شود سپس این کار را برای مدتی ادامه بدهید تا پرنده به شما عادت کند (می توانید از همان ابتدا هنگام غذا دادن یک صدای خاص را برای پرنده ایجاد کنید تا به آن صدا شرطی شود).

نکته : حال که به تفصیل دو روش را توضیح دادم لازم میدانم این نکته را هم ذکر کنم که من بشخصه راهکار اول را ترجیح میدهم چرا که علاوه بر عدم آزار رساندن به حیوان برای خود شخص هم لذتبخش است.

بزرگ کردن دستی جوجه ھا

 به وسیله دو سری مواد غذایی می توانید جوجه ها را بزرگ کنید:
1_یک سری پودر در بازار و مغازه ھای پرنده فروشی ھست که مخصوص غذادادن به جوجه هاست(بدان پودر مکمل ھم گفته می شود) ، برای مصرف پودر و آب جوش را با ھم حل کنید و بعد از اینکه به دمای متعادل رسید (حدود 37 درجه سانتی گراد) برای تغذیه جوجه ها از آن استفاده کنید.
2_یک تخم مرغ بپزید و زرده آن را جدا کنید. آن را له کرده و کمی آب جوش اضافه کنید ، چند عدد بیسکویت مادر و مغز نان باگت (یا سوخاری) به مایع اضافه کرده و در آخر کمی آرد نخودچی درون آن بریزد و تمام مخلوط را درون
میکسر ریخته ، بگذارید مواد با ھم خوب مخلوط شده و کاملاً یک دست گردد.

پس از تهیه یکی از دو محلول فوق یک سرنگ 10 سی سی برداشته و یک لوله نرم و باریک و انعکاف پذیر به سر این سرنگ وصل کنید، این لوله را میتوانید از مغازه ھایی که دوچرخه تعمیر می کنند خریداری نمایید ارتفاع این لوله باید حداکثر 5 سانتیمتر باشد به طوری که این لوله مستقیما به چینه دان پرنده وارد شود.
سرنگ را 2 تا 5 سی سی پر کنید، با یک دست سعی کنید نوک پرنده را باز کنید و با دست دیگه لوله را آرام آرام وارد حلقش کنید و تاچینه دان پایین ببرید (بسیار مواظب باشید پرنده خفه نشود) حال این مایع را با فشار ثابت خالی کنید .اگر این کار را خیلی آرام انجام بدهید حیوان تقلا زیادی می کند و غذا را قی کرده و مجبور خواهید بود یکبار دیگر این کار را تکرار کنید (اگر نمی توانید بال زدن و حرکات پرنده را کنترل کنید می توانید آن را در یک پارچه طوری که فقط سرش بیرون بماند بپیچید و بعد بدان غذا بدهید).
باید چندین بار در روز به پرنده خود به این صورت غذا بدهید. بھترین زمان برای غذا دادن به جوجه وقتیست که چینه دانش تقریبا خالی باشد( شما براحتی با دست زدن به چینه دان پرنده میتوانید متوجه این قضیه گردید).
پیش از ھر باز غذا دادن سرنگ را کاملاً با آب جوش و مایع ظرفشویی خوب خوب بشویید و اینکار را دوباره بعد از غذا دادن تکرار کنید.
باید غذا دادن به پرنده را تا زمانی که تمام پرھایش رشد کند و کاملا بزرگ شود ادامه دهید. معمولًا این پرنده ھا باید 1 ماه و 2 ھفته تغذیه شوند ( 40 تا 45 روز _ البته این زمان تقریبیست) ؛ یک مسئله که نباید فراموش کنید این است که در این فاصله دان را در قفس بگذارید تا با کم کم از آن تغذیه کنند.
ھفته ھای آخر باید تعداد دفعاتی که خودتان به پرنده غذا میدهید کم کنید تا پرنده مجبور شود خودش دانه بخورد ،
جوجه شما ممکن است در این دوران مقداری ضعیف شود ولی نگران نباشید ، برایش یه مقدار تخم مرغ
بپزید، زرده آن را جدا کنید و فقط سفیده را رنده کنید و در قفسش بگزارید همچنین جوانه گندم و نان ترید شده در شیر و یا آب می تواند غذای کمکی خوبی در این دوران باشد .

اصول تکثیر مرغ عشق

شرایط تکثیر

برای تکثیر مرغ عشق نیازی به وسایل خیلی گران قیمت و زحمت زیاد نیست ، کافی است به آن دل بدهید و واقعا حوصله داشته باشید.

1- به ازای هرجفت مرغ عشقی که دارید یک خانه تخم بگیرید ، بهتر است خانه پلاستیکی باشد (در بازار هم خانه چوبی و هم پلاستیکی موجود است ، لانه پلاستیکی بهتر می باشد چون به راحتی قابل شست و شو بوده و مثل چوب نیست که موجودات ذره بینی لای درزها و سوراخهایش رشد کنند).

2- لانه را بعد از خرید با آب گرم و مایع ظرفشویی خوب بشویید و 2 ساعت در معرض نور آفتاب بگذارید تا کاملا خشک و ضد عفونی شود.

3- لانه را نه خیلی بالا و نه در کف قفس ، بلکه در وسط یکی از دیواره های قفس بگذارید جلوی در لانه طوری یک میله را به موازاتش قرار بدهید تا پرنده بتواند راحت به درون لانه برود.

4-  پرنده را با انواع میوه ها مثل سیب ، گلابی ، پوست هندونه و انواع سبزیها مثل شوید و هویج و جعفری تغذیه کنید و البته جوانه گندم هم که یک غذای بسیار ایده آل و مقوی محسوب می شود را فراموش نکنید . آب تازه را همواره در اختیار پرنده خود بگذارید (ویتامین و کلسیم را هفته ای دو بار به آب آنها اضافه کنید).

5- جای نه گرم و نه سرد و بدون جریان شدید هوا را برای قرار دادن قفس در نظر بگیرید.

مدت زمان لازم برای جفت شدن مرغ عشق نر و ماده

نمی شود زمان مشخصی را عنوان کرد ، این امر کاملا به خصوصیات مرغ عشق بستگی دارد بعضی ها شدیدا گوشه گیر هستند  (معمولا در مرغ عشقهای ماده بیشتر دیده می شود) و دیرتر عادت می کنند هرچه محیط برایشان مستعد تر باشد سریعتر جفت می شوند. سعی کنید محیطی ساکت برایشان فراهم کنید و وسایل بازی و ظرف آب برای حمام و سبزیجاتی مثل هویج ، شوید و جعفری برایشان بگذارید.اگر بسیار مشتاق داشتن یک جفت تخمگذار هستید توصیه می کنم جفتی که سابقه تخمگذاری داشته اند را خریداری کنید.

تولید مثل

برای‌ موفقیت‌ درجوجه‌ گرفتن‌ باید به‌ موارد زیر توجه‌ شود :

1- فراهم‌ آوردن‌ شرایط مناسب‌ نگهداری‌ و تغذیه.

2- قرار دادن‌ جعبه‌ آشیانه‌ : یک ‌محرک‌ برای‌ تولید مثل‌ محسوب‌ می‌شود. برای‌ مرغ‌ عشق‌ جعبه‌ آشیانه‌ به‌اندازه ‌23‚17‚17 سانتیمتر و ورودی‌ به‌ قطر 4-5 سانتیمتر مناسب‌ است‌. وجود یک‌میله‌ جلوی‌ سوراخ‌ ورودی‌ کمک‌ می‌کند پرنده‌ نر جفت‌ خود را هنگام‌ خوابیدن‌ روی‌تخم‌ها بهتر تغذیه‌ کند. ضمنا مرغ‌ عشق‌ تخم‌ را مستقیما روی‌ کف لانه‌ می‌گذارد و نیاز به‌ وسیله ‌دیگری‌ نیست‌.

3- استرس ‌: استرس‌ را باید به‌ حداقل‌ رساند. صاحبان‌ وسواسی‌ یا فضول‌ که‌ بطور متناوب‌ داخل‌ جعبه‌ آشیانه‌ را نگاه‌ می‌کنند و نیز ظاهر شدن‌ شکارچیانی‌ مانند گربه‌ اطراف‌ قفس‌ از عوامل‌ مهم ‌استرسزا‌ محسوب‌ می‌شوند.

4- نقش‌ تحریک‌ سایر پرندگان ‌: می‌توان‌ چند جفت‌ مرغ‌ عشق‌ را در قفس‌های‌ مجزا ولی‌ در کنار یکدیگر قرار داد. صدای‌ هر جفت‌ می‌تواند جفت ‌های دیگر‌ را به‌ نشان‌ دادن‌ رفتار تولید مثلی‌ تشویق‌ کند.

5- تأثیر نور : افزایش‌ تدریجی‌ مدت‌ زمان‌ وجود نور تحریک ‌مناسبی‌ است‌. فصل‌ جفت‌گیری‌ مرغ‌ عشق (معمولا) بهار و تابستان‌ است‌. شما می توانید در زمستان با روشن نگه داشتن چراغها تا پاسی از شب پرندگان خود را به جفتگیری تحریک کنید.

ناباروری
بعضی مرغ عشقهای نر توانایی باروری ندارند این مشکلات که اغلب ژنتیکی هستند درمانی ندارد . گروهی از مرغ عشقها هم هستند که با هم جفت نمی شوند، یعنی گرچه سعی در جوجه دار شدن دارند اما تخم حاصل ، بی نطفه است . البته علت اول بیشتر اتفاق می افتد که شما می توانید پرنده نر را عوض کنید.
بعضی وقتها این امکان وجود دارد که بتوان مشکل بی نطفه بودن تخم را حل کرد (در بیشتر موارد مربوط به پرنده نر می شود. در صورتی که این مشکل در پرنده نر از نوع ژنتیکی نباشد امکان درمان آن وجود دارد. کمبود ویتامین D و E و برخی از مینرالها در پرنده باعث ناباروری آن می شود. سعی کنید که از داروخانه دامپزشکی مولتی ویتامین و مینرال (مواد معدنی) تهیه کنید. اکیدا توصیه می کنم جوانه گندم تازه را نیز در اختیار پرنده بگذارید. جوانه گندم یکی از مقوی ترین مواد غذایی برای اکثر موجودات است. تخم کتان را نیز در جیره غذایی مرغ عشق خود بگنجانید چرا که به نطفه سازی کمک میکند ولی میزان زیاد تخم کتان می تواند مشکل آفرین باشد ، زیرا دانه ای بسیار چرب است و مصرف بیش از اندازه آن ، به کبد پرنده آسیب وارد می کند ؛ این کارها را انجام داده و اگر بعد از 2 یا 3 سری تخم گذاری ، بازهم مشکل ادامه داشت ، می توانید مطمئن باشید که مشکل پرنده شما ژنتیکی بوده و راه درمانی ندارد).
جفت گیری در مرغ عشقها دلیل بر تخم گذاری آنها نیست. ممکن است که دو مرغ با هم جفت باشند اما تا مدت ها از تخم گذاری خبری نباشد. اگر علل ژنتیکی و بیماری را فاکتور بگیریم ، علل دیگری نیز چون اضطراب ، عدم وجود لانه تخم گذاری باب میل ، کوچک بودن قفس و همچنین کمبود غذا و آب باعث این مسئله هستند. باید محیط زندگی مرغ عشق های جفت گیری کرده به گونه ای باشد که همیشه این اطمینان را حس کنند که غذا و آب به میزان فراوان و بیش از نیاز در اختیارشان خواهد بود. در صورتی که همه چیز نرمال باشد ، یعنی نر و ماده هر دو کاملا سالم باشند و فضای لانه نیز آماده باشد، مرغ ماده تا 6 تخم می گذارد مرغ ماده هنگامی که شروع به تخم گذاری می کند این کار را تا زمانی ادامه می دهد که صدای نبض جوجه درون یکی از تخمها را بشنود. در این حالت از تولید تخم بیشتر اجتناب کرده و به گرم نگه داشتن و خوابیدن بر روری تخم های باقی مانده اکتفا می کند. اگر به هر دلیل یکی از تخم ها خراب شود ، خود ماده این مسئله را متوجه شده و آن را بیرون می اندازد. البته توجه کنید که ممکن است تخم بیرون انداخته شده سالم باشد و تنها به اشتباه و یا کمبود فضا و حرکات مادر در لانه بیرون بیفتد. هفت روز پس از اینکه مرغ بر روی تخم خوابید می توانید خودتان سالم بودن تخم را امتحان کنید. برای اینکار به آرامی تخم را برداشته و در فضای تاریک در مقابل یک لامپ پرنور نگاه دارید ، باید یک لکه سیاه در وسط تخم ببینید ؛ این لکه همان جنین است که کم کم بزرگ شده و کل فضای تخم را میگیرد. تقریبا 18 تا 21 روز طول می کشد تا جوجه از تخم بیرون بیاید. جوجه ابتدا کور است و قدرت بینایی ندارد و پس از 7 تا 10 روز چشم باز می کند.

نکته : بعضی موارد ممکن است مرغ عشق ماده پس از اینکه جوجه هایش از تخم بیرون آمدند بعضی از آنها ترد کرده و از لانه بیرون  بیاندازد ، یکی از علل این مسئله فقدان غذا در قفس است چرا که در حین بزرگ کردن جوجه مصرف غذای مرغ عشق ها چند برابر می شود ، اگر با چنین موردی مواجه شدید به آرامی جوجه را در دهانه لانه قرار دهید ، در این حالت مادر جوجه را به درون لانه و به زیر شکم خود هدایت می کند اما اگر این اتفاق باز هم تکرار شد یا باید جوجه را در زیر شکم مرغ عشق دیگری که خود صاحب جوجه است قرار دهید و یا اینکه خودتان نقش مادر را برایش ایفا کرده و آن را بزرگ کنید.

تاثیر عوامل محیطی بر باروری و بسط اصول حاکم بر تولید مثل

برای اینکه بتوانم این مطلب را به طور شایسته برای شما عزیزان توضیح دهم نیاز به پیش زمینه ها و دانسته های اولیه ای می باشد که در ذیل به صورت تیتروار ذکر می نمایم (لازم به ذکر است که برخی از مطالبی که در ادامه می خوانید در مورد افراد آزاد گونه صادق می باشد نه آنهایی که در قفس نگهداری می شوند ولی به دلیل افزایش بار دانش شما خوانندگان گرامی آن را ذکر نموده ام):

عوامل موثر بر بروز رفتار تولید مثلی:
بسته به گونه مورد بررسی متفاوت می باشد اما می توان به طور کلی گفت که علاوه بر مدت زمان طول روز (روشنایی) عواملی چون بارندگی و فراوانی غذا (بالاخص در مورد گونه هایی که در مناطق با بارش کم زندگی می کنند) ، دمای هوا و... موثر می باشد.

فاکتورهای دخیل در موفقیت تولید مثل :
مطلبی که در مساله تولید مثل حائض اهمیت است موفقیت گونه در پرورش نوزادان و بقای نسل می باشد که تابع فاکتورهایی چون فراوانی مواد غذایی ،وجود فضای مکفی (این دو عامل اخیر وابسته به عدم همپوشانی کنام گونه با گونه های دیگر بویژه گونه های نزدیک به آن می باشد) ،کم بودن تعداد افراد گونه در اکوسیستم محلی(البته این تقلل خود می تواند بقای گونه را به خطر بیاندازد) ، عدم وجود یا عدم تکثر شکارچیان (موثر بر گونه هایی واقع در قاعده هرم) ، توان جنسی بالا و سابقه پرورش نوزاد و... .

خوب حالا که کمی با اصول بنیادی این مبحث آشنا شدیم به بسط گفته های پیشین ( برای آنهایی که در قفس اسیر می باشند و اختصاصا مرغ عشق) می پردازم :
از میان عوامل موثر بر بروز رفتار تولید مثلی هر سه عامل ذکر شده که شامل دمای هوا ، طول روز و میزان دسترسی به آب و غذا می باشد بر ایجاد رفتار تولید مثلی در مرغ عشق موثر می باشد.برای اینکه بتوانید در امر تکثیر موفق باشید عوامل ذکر شده را به صورتی که در ذیل بیان می کنم به کار گیرید:

1- دما :
بهترین دما حدود 26-27 درجه سانتیگراد می باشد که علاوه بر اینکه دمایی مشابه فصل بهار و آغار بارندگی دارد به خراب نشدن تخمها (بر اثر دمای بالا و یا پایین) و عدم اتلاف انرژی مرغ عشق ماده (برای گرم کردن تخمها) کمک می کند.

2- طول روز :
برای تامین روشنایی و شبیه سازی فصل بهار و تابستان و تحریک ترشح ملاتونین و هورمونهای جنسی در مرغ عشقها سعی کنید تا پاسی از شب (در فصول پاییز و زمستان) چراغهای محل نگهداری آنها را روشن نگهدارید.

3- آب و غذا :
برای ایجاد حس امنیت و جلوگیری از کشتار نوزادان(چه عمدی و چه غیر عمدی (کمبود انرژی دریافتی بوسیله نوزاد __> عدم توانایی در انجام صحیح متابولیسم __> اختلال در کارگرد بافتهای بدن __> مرگ)) سعی کنید غذا (ر.ج بخش تغذیه) و آب کافی در اختیار آنها قرار دهید.همچنین برای تامین ویتامینهای دخیل در امر تولید مثل از مولتی ویتامین و قرصهای ویتامین (ر.ج بخش تغذیه قسمت انواع ویتامین ها و خواص آنها) استفاده نمایید.

از میان فاکتورهای دخیل در موفقیت تولید مثل عوامل ذیل موثر می باشند :

1- فراوانی مواد غذایی :
در قسمت پیشین مفصلا ذکر شد.

2- وجود فضای مکفی و کم بودن تعداد افراد گونه در اکوسیستم محلی :
برای این کار باید قفسی بزرگ را برای نگهداری مرغ عشق در نظر بگیرید و سعی کنید تعداد مرغ عشق هایی که درون یک قفس نگهداری می نمایید در حداقل تعداد باشد.

3- توان جنسی بالا :
برای نیل به این مهم سعی کنید در جیره مرغ عشقهای خود انواع مواد غذایی را گنجانده و از انواع ویتامین ها استفاده نمایید و علاوه بر آن در بین دفعات جفتگیری دوره های استراحت را برای مرغ عشقهای خود مد نظر داشته باشید (جدا نمودن جفتها و یا برداشتن قفس) البته تعداد و طول این دوره ها بسته به سن مرغ عشقها و سابقه تخم گذاری آنها متفاوت است :
سن بالا و سابقه طولانی : تعداد دفعات و همچنین زمان استراحت باید زیاد باشد ؛
سن پایین و سابقه کم : تعداد دفعات و همچنین زمان استراحت را می توان کم نمود.


کنترل تخمها

طریقه تشخیص نطفه دار بودن تخم :
 
بوسیله یک منبع روشنایی مثل چراغ قوه ، به تخم نور بتابانید (باید حدود 4 تا 6 روز  از زمان تخمگذاری گذشته باشد_در این زمان جنین در حال تشکیل به راحتی قابل تشخیص می باشد) در صورت وجود جنین یک لکه تیره درون تخم مشاهده می گردد (اگر در اواخر دوران جنینی به تخم حاوی جنین زنده نگاه کنید قادر به دیدن حرکات ظریفی خواهید بود که نشان دهنده حیات جنین درون تخم می باشد) در غیر این صورت (عدم رویت لکه) می توانید به هرز بودن تخم یقین داشته باشید و آن را دور بیاندازید.

تشخیص تخم با جنین مرده :

بعضی از اوقات جنین درون تخم به دلایلی می میرد ؛ علل احتمالی آن می تواند به قرار زیر باشد :

** فقدان مواد غذای حیاتی در تخم
** بیماری عفونی
** پیدیش فاکتور لتال به دلیل هم خونی
** وجود مواد سمی درون خوارک والدین ( پیش از تخمگذاری)
** صدمه فیزیکی و ورود عوامل بیماری زا به درون تخم (اگر تخمی صدمه فیزیکی ناچیزی دیده باشد می توان ترک را بوسیله لاک ناخن و یا چسب پوشاند هرچند که احتمال جوجه شدن تخم ، به دلیل احتمال ورود عوامل ویروسی ، باکتریایی و ... کاهش می یابد)
** آلودگی تخم بوسیله مدفوع مادر و یا جوجه های بزرگتر
 
مرگ جنین را به دو صورت می توان تشخیص داد :

1_عدم رسیدگی به تخم و آلوده شدن تخم با مدفوع ( همانطور که ذکر گردید همین آلوده شده بوسیله مدفوع به دلیل مختل کردن تبادل رطوبت و اکسیژن با محیط خود می تواند عامل مرگ جنین باشد) :

به دلایل مختلف ممکن است این اتقاق رخ دهد از جمله کثیف بودن ذاتی ،  بیما بودن (در این حالت باید مرغ عشق ماده را از قفس تکثیر دور کرد و تخمها را نیز درو ریخت چون احتمال سرایت بیماری به آنها و ایجاد اپیدمی وجود دارد) و یا جوان بودن مرغ عشق ماده ؛ در  این صورت (اگر احتمال می دهید که هنوز جنین درون تخم زنده است) باید مبادرت به شستشوی تخم ها نمایید ؛ برای این کار تخمها را در ظرفی حاوی آب گرم (حداکثر 35 تا 40 درجه سانتی گراد) قرار داده و صبر کنید تا کثافات آن حل شود ، متاسفانه در این حالت لایه پروتئینی نازک سطح تخم نیز از بین رفته و تخم قابلیت تنظیم رطوبت و ممانعت از ورود باکتری ها را از دست میدهد که این امر اغلب منجر به تلف شدن جنین می گردد به همین دلیل باید معقول بودن شستشوی تخم را مورد سوال قرار داد.

2_تیره شدن غیر عادی تخم (این تیرگی را نباید با تیرگی تخم در اواخر دوران جنینی اشتباه گرفت بلکه این امر به دلیل فساد تخم حادث می گردد و برای افراد حرفه ای تشخیص آن بسی سهل و آسان است).

جدول رشد جوجه ها (بر اساس گزارش میشائیلیس)

لازم به ذکر است که گزارش میشائیلیس در اواسط دهه 60 میلادی منتشر شده و متاسفانه (همانطور که مشاهده می نمایید) از دقت و تقریب درستی برخوردار نیست چراکه دارای خطا بر حسب واحد اندازه گیری می باشد ( واحد گرم می باشد و خطا نیز بر حسب گرم است) ؛ الا ایهی الحال برای اطلاعات بیشتر شما دوستان عزیز آن را در وبلاگ قرار دادم(مرجع Michaelis , H.J (1967) Der Wellensittich.Ziemsen, Wittenberg-Lutherstadt. )

وزن به گرم	طول عمر به روز
1	تولد
2	1
3	2
4	3
5	4
7	5
9	6
11	7
13	8
16	9
19	10
22	11
24	12
26	13
28	14
30	15
32	16
34	17
36	18
37	19
38	20
39	21
40	22
41	23
40	24
39	25
38	26
38	27
38	28
37	29
37	30
37	31

امراض و بیماری های مرغ عشق

عوامل اصلی در پیدایش بیماری

تمام بیماری های پرنده ها ناشی از باکتری و میکروب نیست، هر چند اصلی ترین آنها به علت ویروسهای تا حدی خطرناک ، ایجاد می شود ولی اگر بخواهیم مهمترین عوامل ایجاد بیماری در پرنده ها را طبقه بندی کنیم ، شاید ویروس عامل دوم باشد ، اما اولین آن بهداشت و تغذیه نامناسب است .متاسفانه اکثر افراد تصور می کنند که دادن سبزیجات و میوه به پرنده کافیست ولی عملا این طور نمی باشد . می توان گفت لازم اما کافی نیست ، علاوه بر ارزن و سبزیجاتی مثل شوید و جعفری و هویج و انواع میوه جات ، پرنده شما به مولتی ویتامین و کلسیم دارویی هم نیازمند است (دو بار در هفته، هر بار 12 قطره شربت مولتی ویتامین و 10 قطره شربت کلسیم در ظرف آب استاندارد) اگر این نوع تغذیه رعایت شود ، بدن پرنده آنقدر قوی خواهد شد که بیماری ها سریع نتوانند بر او اثر کنند و حتی اگر به بیماری مبتلا گردد خیلی زود بهبود خواهد یافت. نکته دیگر رعایت بهداشت است ؛ برای این منظور توصیه می شود هر هفته قفس را در یک محیط باز و بدون اینکه پرنده ها و لانه تخم خیس شود، با آب (بدون مواد شوینده) و با برسی مثل مسواک ، خوب بشویید و بگذارید کاملا خشک شود.
کف قفس را ترجیحا با کاغذهای غیر چاپی مثل کاغذهای خاص الگوی خیاطی که کاهی و بدون مواد چاپی هستند فرش کنید. روزنامه های رنگی به دلیل داشتن مواد چاپی در دراز مدت برای پرنده کنجکاو و علاقمند به جویدن ، می تواند سمی باشد حال اگر تمام این موارد را رعایت کنید و نگذارید پرنده در معرض آفتاب مستقیم و طولانی، هوای سرد و باد قرار گیرد، و البته استرس هم به هیچ عنوان به او وارد نشود ، احتمال مریضی بسیار کم خواهد شد.

روش معاینه و تشخیص بیماری

معاینه  :
تا جایی که امکان دارد از گرفتن پرنده خودداری کنید چون حالت ترسی که در پرنده در اثر گرفتن ایجاد میشود ممکن است موجب عدم شناخت صحیح بیماری شود.

در معاینه موارد زیر را مد نظر داشته باشید :
_پرنده شاداب است و یا خود را پف کرده و خواب آلود می باشد ؟
_با چشمان بسته روی میله نشسته و یا سرش رو درون پرها فرو برده ؟
_با دقت به بدن پرنده نگاه کنید ؛ آیا تغییری در رفتار و یا حالت بدن و آناتومی پرنده دیده می شود ؟
_تنفس پرنده چگونه است ؟ معمولیست ؟ با سختی نفس می کشد ؟ تنفسی صدادار دارد ؟ پرنده با نوک باز نفس می کشد ؟
_پرنده هنگام دفع مدفوع به خودش فشار می آورد ؟
_دم پرنده تکان (ریتمیک) می خورد ؟
_حالت مدفوع پرنده چگونه است ؟

تشخیص سریع

منقار  :
بیماری انگلی باعث سوراخ شدن نوک می شود.

چشم  :
بیماری انگلی باعث ایجاد لایه های اسفنجی در اطراف چشم می شود؛
مایعات مترشحه از چشم و چرک علامت بیماری شدید چشمیست.

چینه دان  :
چینه دان بسیار سخت و یا حاوی مایع کف مانند ، نشانه بیماریست (توجه کنید که با ورم غدد لنفاوی اشتباه گرفته نشود).

پرها  :
پرهای برجسته در نواحی نوک احتمالا به دلیل بیماری انگلیست؛
شکستگی و یا تیرگی قسمن انتهایی پر به دلیل وجود پارازیتها و یا بیماری پرهاست؛
کثیفی پرهای ناحیه مخرج نشان دهنده اسهال می باشد؛
کثیفی پرهای قسمت سر و سینه نشانه استفراغ است؛
پرهایی با کیفیت بد در قسمت زیرین بالها نشانه وجود میلبه می باشد.

تکان خوردن(به شدت) دم  :
نشانه یبوست و در مرغ عشق ماده ممکن است به دلیل گرفتگی مجرای تخم باشد.

استخوان سینه  :
درصورتی که کاملا بیرون زده و به راحتی قابل لمس باشد نشانه بدی تغذیه پرنده است.

پاها  :
برجستگی های غیر طبیعی نشانه بیماری قارچی می باشد.

بیماریهای‌ مهم و درمان آنها

سرماخوردگی
برای اینکه مرغ عشق شما سرما بخورد لازم نیست حتما هوای سرد باشد یکی از عواملی که باعث سرماخوردگی مرغ عشق می شود ، جریان تند هواست. پس باید سعی کنید چه در تابستان و چه در زمستان پرنده را در دمای متوسط و جایی قرار بدهید که جریان هوا شدید نباشد.
نکته : سعی کنید از همان اول که پرنده را خریداری می کنید ، قفسش را در یک محل ثابت بگذارید و جابجا نکنید. پس جایی را در نظر بگیرید که شرایط فوق را داشته باشد.

درمان سرما خوردگی  :وقتی پرنده سرما خورد در کمتر مواقعی بهبود می یابد بنابراین پیشگیری بهتر ازدرمان است .
ولی اگر سرما خورد  :

1- پرنده مریض را سریعا از قفس بیرون آورده و در یک قفس دیگر قرار دهید (تنها).

2- قفس را به یک جای گرم ببرید. این مکان نباید شلوغ و پر سر و صدا باشد.

3- در این زمان به هیچ عنوان سبزی و میوه به پرنده ندهید.

4- در ظرف آب پرنده بیمار، روزی نصف قرص جوشان مولتی ویتامین ( یا 12 قطره ) و یک چهارم قرص هم کلسیم جوشان (یا 10 قطره) بریزید.

5-  آنتی بیوتیک ضروریست؛ از داروخانه های دامپزشکی شربت آنتی بیوتیک مثل سولفادیمیدین سدیم تهیه کنید اگر امکانش نبود از شربتهای خوراکی آنتی بیوتیک انسانی ، 10 - 12 قطره در ظرف آب بریزید. ولی هر روز این کار را تجدید کنید. در صورت نبود شربت ، قرص اریترومایسین را کوبیده و با آب ولرم مخلوط کنید ( برای هر روز نصف قرص کافی می باشد ) ، وقتی خوب رقیق شد ، با قطره چکان ، 4 - 5 قطره در دهان پرنده مریض بچکانید.

زخم و عفونت آن

1- قفس پرنده زخمی را حتما عوض کنید.

2- از داروخانه یک شربت آموکسی سیلین یا یک شربت آنتی بیوتیک دیگر تهیه کنید و در ظرف آب بریزید و هر روز آب درون ظرف را عوض کنید.

3- ویتامین را فراموش نکنید؛ سبزی (جعفری و شوید و هویج) و میوه (سیب) را حتما درون قفس بگذارید.
پماد تتراسیکلین چشمی را هر 6 ساعت به آرام (خیلی آرام و با احتیاط) به محل زخم بمالید ، طوری که کاملا جذب شود.

4-  نگذارید در این مدت (تا بهبودی کامل) به او استرس وارد شود.

گیر کردن تخم و راه درمان آن
محل اتصال دم به بدن پرنده از پشت برجسته شده ، زیر شکمش متورم و دم آویزان می شود ، پرنده آنقدر بی حال می شود که نخواهد توانست روی میله بنشیند و در کف قفس می نشیند.
برای کمکهای اولیه ، کمی محل بیرون آمدن تخم را با روغن مایع چرب کنید؛ کمی روغن را با انگشت به موضع بزنید و خیلی آرام و با ملایمت ماساژ دهید . پرنده را گرم نگه داشته و سریعا به دامپزشک متخصص پرندگان مراجعه کنید.
نکته: کمبود کلسیم و مواد معدنی دلیل گیر کردن تخم در بدن مرغ عشق و سایر پرندگان میباشد ، چون پوسته آهکی تخم نرم می ماند و به همین سبب پرنده نمی تواند با فشار معمول زایمان، تخمگذاری کند.
پیشگیری : رژیم سرشار از کلسیم (کف دریا) و ویتامین + سبزیجات و میوه جات تازه.

اسهال  
نشانه بارز سرماخوردگی یا خوردن غذای فاسد است پس توصیه می شود که :

1-  پرنده های سالم را از مریض جدا کنید.

2- دادن هر گونه سبزی، میوه و گندم جوانه زده را قطع کنید.

3- مولتی ویتامین را به صورت قطره یا قرص جوشان در برنامه غذایی پرنده بگذارید.

4- اگر نشانه ای از آب ریزش بینی هم مشاهده می کنید، می توانید مطمئن باشید که سرما خورده است در این حالت یک کپسول آموکسی سیلین را باز کرده و پودرش را در نصف لیوان آب ولرم حل کنید و به همراه ویتامینها در ظرف آب پرنده خود بریزید.


عطسه
اگر علائمی مثل بی حالی ، لرزش و چشمهای بی حال و مدفوع آبکی نداشته باشد عطسه مشکل ساز نیست.

رشد بیش‌ از حد ناخن‌ها و منقار

در صورت‌ بروز این‌ پدیده‌ باید از محلی‌ که‌ فاقد عروق‌ خونی‌ هستند کوتاه‌ شوند.

نیوکاسل

ویروس عامل بیماری از خانواده پارامیکسوویریده و جنس روبلاویروس است. در دمای 56 و 60 درجه سانتیگراد به ترتیب در عرض سه ساعت و سی دقیقه غیرفعال می شود. در pH اسیدی هم ویروس دوام نمی آورد. از میان مواد شیمیایی هم این ویروس به اتر حساس است و توسط ضدعفونی کننده های فرمالین و فنل غیرفعال می گردد. در دمای محیط و بخصوص در مدفوع مدت زمان طولانی زنده می ماند.

میزبان  :
تعداد زیادی از گونه های پرندگان اهلی و وحشی.

میزان واگیری و مرگ و میر بیماری:
بسته به گونه پرنده و سویه ویروس متفاوت است . جوجه ها از حساسیت بسیار زیادی برخوردارند و اردک و غاز در میان طیور از حساسیت کمی برخور می باشند.
ناقلین  :
خانواده طوطی سانان و برخی از پرندگان وحشی می توانند ناقل ویروس باشند.

راههای انتقال بیماری  :
_تماس مستقیم با ترشحات بخصوص مدفوع پرنده مبتلا.
_تماس با غذا ، آب ، وسایل و ... آلوده.

منبع ویروس  :
_ترشحات تنفسی و مدفوع
_تمام قسمت های لاشه
_ویروس در طی دوره کمون و برای مدت زمانی محدود و کوتاه در طی دوره نقاهت دفع می شود.
_برخی طوطی سانان بصورت منقطع حتی بیش از یک سال هم این ویروس را دفع نموده اند.

دوره کمون  :
4 تا 6 روز است.

علائم تنفسی و یا عصبی  :
_نفس نفس زدن و سرفه
_افتادگی بالها ، کشیدن پاها ، پیچش سر و گردن ، چرخش ، افسردگی ، بی اشتهایی ، فلج کامل
_اسهال سبز و آبکی
_تورم بافتهای اطراف چشم و در گردن

درمان :
ندارد

پیشگیری :
با واکسیناسیون

پسیتاکوز
بیماری کلامیدیوز پرندگان یک بیماری عفونی حاد یا مزمن برخی طیور اهلی و بسیاری از پرندگان زینتی ،مهاجر و وحشی می باشد و نشانه های بیماری در پرندگانی که بطور بالینی بیمارند شامل عوارض و جراحات عمومی در دستگاه تنفسی و گوارش می باشد وعفونت مخفی ممهمترین و غالبترین نوع بیماری در پرندگان است.

میزبانان  :
کلامیدیوز در پرندگان خانواده طوطی سانان و انسان پسیتاکوز و در سایر خانواده های پرندگان «اورنیتوز» نامیده می شود.

سن ابتلاء  :
کلمیدیوز در بسیاری از انواع پرندگان و در سنین مختلف بروز می کند .اغلب موارد حاد بیماری در پرندگان جوان دیده می شود .طوطی ها ،پاراکیت ها و کبوتران بیشتر مبتلا می شوند.

سبب شناسی :
عامل بیماری در پرندگان کلامیدیاپسیتاسی می باشد. کلامیدیا ارتباط نزدیکی با ریکتزیا دارد.انواع کلامیدیاپسیتاسی که تاکنون شناسایی شده اند ، به میزان زیادی در بیماریزایی ، با یکدیگر متفاوتند . گاهی اوقات توام شدن عفونت با سایر عوامل بیماریزا ، خصوصا سالمونلا ، موجب افزایش قدرت بیماریزایی کلامیدیاپسیتاسی می شود . پرندگان جوان حساسیت بیشتری دارند . تراکم جمعیت یا سایر شرایط نامساعد محیطی و استرس حمل و نقل ، مسابقه و دستکاری کردن پرنده ، موجب افزایش شدت بیماری می گردد.

ناقلین :
پرندگان وحشی و زینتی کلامیدیا را به جوجه هایشان منتقل می کنند و تعدادی از جوجه ها که زنده می مانند حامل بیماری می باشند .نکته ظریف بین میزبان و عامل بیماریزا این است که استرس ها موجب می شوند که دفع کلامیدیا در ترشحات و مواد دفعی پرنده حامل ، متناوبا رخ داده و سایر پرندگان حساس را مبتلا نماید.
ممکن است بیماری کلامیدیوز هنگامی که تعداد زیادی پرنده ، از جمله حاملهای منتشر کننده بیماری ، در یک جا جمع می شوند بصورت همه گیری درآید .معمولا انتقال بیماری با استنشاق ذرات خشک شده مدفوع آلوده انجام می گیرد ولی امکان دارد کلامیدیاپسیتاسی از راه خوراکی نیز منتقل شود.

نشانه های بالینی :
بروز شکل خفیف کلامیدیوز پرندگان به نشانه های خفیفی منجر می گردد که ممکن است تشخیص داده نشود ، یا اینکه ممکن است در این شکل از بیماری نشانه های خفیف تنفسی یا اسهال جلب نظر نماید . در اشکال شدیدتر بیماری اسهال آبکی مشاهده می شود ؛ عدم تعدل در هنگام راه رفتن یا فلجی زودگذر نیز مشاهده شده است.
اغلب تورم ملتحمه چشم بصورت یک یا دو طرفی ، بیانگر احتمال بیماری کلامیدیوز می باشد . نشانه های دیگری شامل :

کز کردن ، لاغری ، اسهال و صداهای تنفسی نیز وجود دارد.

پیشگیری :
چون هیچگونه واکسن موثری علیه کلامیوز وجود ندارد ، راه پیشگیری بیماری در طیور براساس پرهیز از قرار گرفتن در معرض آلودگی است . لوازم و وسایل باید قبل از مصرف تمیز و ضدعفونی شوند . همه ی پرندگان خانواده طوطی سانان برای پیشگیری از پسیتاکوز احتمالی ، باید با تتراسایکلین تحت درمان قرار گیرند.

یبوست

علائم :
در این بیماری پرنده با پرهای پف کرده به گونه ای بی تفاوت در قفس نشسته و سعی در دفع فضله می کند بدون آن که نتیجه ای بگیرد . پرنده رفتاری شبیه به بیماری گرفتگی مجرای تخم گذاری از خود نشان میدهد. از دیگر علائم میتوان به کمی اشتها ، سستی و بیحالی و دفع فضولات با زحمت زیاد همراه با تکان دادن خود و وجود رنگ سیاه در فضولات پرنده و خشک بودن آن اشاره کرد.

علل بیماری :
مصرف خوراک مانده و تغذیه از اشیاء غیر مجاز و همچنین اختلال در عملکرد دستگاه گوارش.

مداوای بیماری :
مالیدن روغن خوراکی مایع به مخرج پرنده . چکاندن یک قطره روغن کرچک یا روغن پارافین مایع در منقار پرنده . تغذیه پرنده با میوه و سبزیجات .
غذای پرنده باید ترید شیر خام با نان تست و مقدار زیادی کاهو باشد که البته این غذا نباید بیشتر از دو ساعت در قفس پرنده بماند چون فاسد می شود. اضافه کردن مقدار بسیار کم سولفات دومنیزی به آب آشامیدنی پرنده می تواند مفید باشد.

غده یا ورم جلدی

ورم زیر جلدی در پرنده ها به علت مسدود شدن یکی از روزنه های ترشحات طبیعی بدن اتفاق می افتد. این روزنه ها که کارشان بیرون دادن بعضی از ترشحات طبیعی و داخلی بدن پرنده است گاهی بسته شده و ترشحات راهی به بیرون پیدا نمی کنند در نتیجه در زیر پوست پرنده جمع شده و بتدریج تراکم این ماده زیاد گردیده و تشکیل توموری در بدن پرنده می دهند.

درمان  :
همین که تومور کاملا رشد کرده و بزرگ شد و پوست روی آن کشیده و نازک گردید موقع آن است که از زیر پوست بیرون آورده شود. پوست نازک شده را با یک تیغ تیز و استریل شده بشکافید و ماده پنیری شکل داخل آن را بیرون بیاورید . سپس به سر یک چوب خلال دندان پنبه استریلی بپیچید و زخم ایجاد شده را با آب استریل با دقت بشویید. بعد از آن پرنده را در قفس و مکانی راحت و بی سر و صدا قرار دهید و اطراف قفس را با پارچه ای بپوشانید تا از جست و خیز و فعالیتهای اضافی پرنده جلوگیری شود.

آبله
سالهاست که آبله پرندگان شناخته شده است. در ابتدا آنرا یک بیماری منحصر از سایر بیماریها می دانستند. ملاحظه شده در پرندگانی که به صورت گروهی در یک مکان نگهداری می شوند بیماری بروز می کند. آبله پرندگان شبیه آبله سایر پستانداران و انسان است . مانند آنها زخم هایی ایجاد می کند ولی به انسان و سایر پستانداران سرایت نمی کند. شدت بیماری بر حسب نوع میزبان متفاوت است. بعضی از آنها در نوع به خصوصی خطرناکتر هستند و در بعضی دیگر حتی قادر به ایجاد بیماری نیستند و یا اگر پرنده ای به آن مبتلا شود در آن امنیت ایجاد می کند. تحریک و تولید آنتی بادی بستگی به نوع ویروس دارد. پرندگانی که به بیماری مبتلا می شوند ، پس از بهبودی ، امنیت دائمی کسب می کنند. بعضی از انواع ، حتی به حالت خفیف بیماری مبتلا می شوند و امنیت بر ضد یک یا چند نوع آبله پیدا می کنند.

علائم کلینیکی بیماری  :
آبله ابتدا پوست و اعضا زیر پوست سر و حفره های مربوطه را آلوده می کند. .ویروس در سلولهای پوست ، رشد نموده و تکثیر می شود. سپس آنها را تخریب کرده ، می ترکاند و در نتیجه ، ترشح لنف را تحریک می کند. زخم های پوست متورم می شوند و حالت تاول به خود می گیرند که به اندازه های مختلف و جدا از هم قرار می گیرند. تاولها پر از مایع و مملو از ویروس می باشند. پس از ترکیدن تاول ها پوست روی آنها زرد رنگ و نکروتیک می گردد. این زخم ها در اثر آلودگی ثانویه متورم و شکل زگیل به خود می گیرند و گاهی نیز زخم ها در اثر آلودگی باکتریها باعث نکروز می گردد.
ترشحات چشمها ، پلکها را بهم می چسباند و پرنده نابینا می شود. گاهی نیز هجوم خون شدید در چشم بوجود می آید. تورم پلک چشم یک حالت پف کرده به چشم میدهد و ترشحات صاف از چشم جاری میگردد.
پلک سوم به طرف وسط چشم کشیده می شود . به طوری که نصف آن بسته به نظر میرسد. پرهای اطراف سر غالبا آلوده و کثیف می شوند. اشتها کم و گاهی به کلی قطع می گردد. با این حال اشتها در بعضی از پرندگان طبیعی می ماند. ولی در عرض چند روز ممکن است تمامی جمعیت پرنده ها در یک مکان نگهداری آلوده شوند. چشم آنهایی که از همه زودتر مبتلا می شوند دارای ترشحات غلیظ و چرکی است.
همچنین زخم هایی در نزدیک بینی و منقار و سایر نواحی نرم تولید می شود (مشابه آنها در روی پا و گاهی بال نیز ایجاد می شود). پس از اینکه پوست روی زخم ها افتاد ، جای آنها باقی می ماند. گاهی این زخمها در دهان ، حنجره و قسمت های مخاطی دیده می شود که سفید رنگ و متورم است. گاهی لایه هایی از سلولهای مرده به وجود آمده و حالت دیفتریک به خود می گیرد. سپس با انباشتگی و بهم پیوستگی سلولها مخاط ورق ورق می شود و کنده شده و می افتد و زیر آنها نسوج تازه و قرمز رنگ نمایان میگردد.
موقعی که زخم آبله در حنجره ایجاد می شود ، نفس کشیدن پرنده مشکل می گردد. اغلب نفس نفس می زند. این حالت همزمان با ورود ویروس در خون ایجاد می شود ولی اگر شدت ویروس و یا مقدار آن زیاد باشد پرنده تلف خواهد شد. اکثرا شدت ویروس زیاد نیست و در نتیجه مرگ کمتر اتفاق می افتد. در حالات شدید آبله ، ویروس در داخل سلول رشد کرده و تکثیر می شود. در نتیجه در نسوج داخل و همچنین در پوست و مخاطات ، ترشحاتی که گاهی صاف و زمانی خونی است بوجود می آید. در ضمن تورم ریه هم دیده می شود.

معالجه و پیشگیری  :
به طور کلی داروی اختصاصی برای معالجه بیماریهای ویروسی وجود ندارد. پیشگیری به شکل واکسیناسیون ، بهترین روش کنترل بیماری است. برداشت زخم های پوستی و شتشو با جوش شیرین 5 درصد وبرداشت زخم های دیفتریک از مخاطات و مالیدن گلسیرین یده در محل زخم ، شتشوی چشم با یک تا 2 درصد نمک ، مالیدن آنتی بیوتیک های قوی به داخل چشم ، همچنین استفاده از پماد اکسی تتراسیکلین و یا کلراتتراسیکلین چشمی ، به بهبودی چشم کمک می کند که تا یک هفته ممکن است طول بکشد. اگر هجوم خون شدید باشد ، شستشو با چایی پر رنگ با دمای 40 درجه کمک خواهد کرد . بهترین روش پیشگیری ، مایه کوبی در کشاله بال با واکسن استیل است.
آبله غالبا در کشورهای مناطق گرمسیری و معتدل بروز کرده و در کشورهای سردسیر تنها در فصل تابستان شایع و عمدتا به وسیله حشرات منتقل می گردد. البته پرندگان وحشی نیز در گسترش بیماری نقش دارند. گرچه انتقال بیماری اغلب مستقیم صورت می گیرد ولی گاهی در اثر غذای آلوده نیز امکان سرایت بیماری وجود دارد.

بیماری لاغری
علایم :
پرنده بیمار به سرعت قسمت عمده گوشت بدن خود را از دست میدهد.علایم ظاهری این بیماری به صورت افسردگی و بیحالی پرنده ، چشمانی بی فروغ است . گاهی هم حالت لرزیدن دیده می شود. پرنده بیمار با حالتی متشنج خود را به طرف آب و غذا می رساند که این نشان دهنده این است که پرنده دردهای شدید درونی دارد و وقتی از این حالت رها شد به خواب عمیقی فرو می رود.

علت بیماری :
هنوز کاملا مشخص نشده ولی بیشتر علت آنرا در اثر کثیف بودن مواد غذایی و نارسایی آن می دانند.

مداوا :
چنین پرنده ای را باید فورا از پرندگان دیگر جدا کرد. ابتدا یک قطره روغن کرچک یا روغن زیتون به حلق پرنده چکاند و بعد تمام دانه های سفت و خشک از قفس او خارج شده و به جای آن دانه های خیس کرده گذاشته شود و بعد از آن ترید نان و شیر درست کرده و نصف زرده تخم مرغ سفت پخته را در آن خوب مخلوط نموده در قفس بگذارید.
قفس پرنده بیمار را روزها در معرض تابش آفتاب قرار بدید و شبها هم دور و اطراف قفس را کاملا بپوشانید. گرم بودن جای این پرنده از مراحل اولیه معالجه می باشد.
استفاده از مولتی ویتامین هم اکیدا توصیه می شود .

چاقی
در هنگام چاقی بدن مرغ عشق تپل می شود و پرنده حرکت کمتری داشته و تجمع چربی در زیر پوست و در بدن پرنده بوضوح مشهود است.

علت  :
قفس کوچک و یا تغذیه مرغ عشق با دانه های مقوی و غذای چرب و همچنین داروهای تقویتی.

معالجه :
لازم است که پرنده را در یک قفس بزرگ و یا در فضای اتاق قرار داده تا بتواند به سهولت پرواز کند و از دادن غذاهای مقوی یا داروهای تقویتی خودداری کنید .
لازم به ذکر است که مرغ عشقهای ماده در هنگام خوابیدن روی تخم دچار افزایش وزن می شود که پس از بیرون آمدن جوجه ها و به دنبال این اتفاق ، مبادرت مادر به تغذیه جوجه ها بعد از مدتی کوتاه به وزن نرمال بر می گردد.

پرریزان فرانسوی
در این بیماری جوجه ها تمام و قسمت عمده ای از شاپرها را از دست می دهند و به همین دلیل قادر به پرواز نیستند و به تبع آن در کف قفس نشسته و دویده و یا میجهند.

عوامل ایجاد بیماری :
چندین عامل برای این ضایعه مطرح شده که از آن جمله می شود به موارد زیر اشاره کرد :
_تغییر و تحول در سیستم گوارشی بدن مرغ عشق.
_خوراکی که والدین در روزهای اول به جوجه ها می دهند (احتمالا کمبود مواد پروتئینی باعث ایجاد این بیماری باشد).
_برخی ویروسس پاپووا را عامل این بیماری می دانند.

پیشگیری :
تا به امروز هیچ روشی برای جلوگیری از این بیماری پیدا نشده است.


درمان :
درمان خاصی ندارد ؛ در بعضی از پرندگان به زودی شاپرها دوباره رشد می کنن و بعد از اولین پرریزی اثری از این ضایعه مشاهده نمی شود.

هم نوع خواری
در این بیماری مرغ عشق تمایل به خوردن خون و یا گوشت هم نوع خود را دارد.

علت بیماری  :
کاملا مشخص نیست ولی در مواردی که والدین جوجه های خود را کشته و یا می خورند احتمالا به دلیل تمایل برای تخم گذاری مجدد و یا بی تجربگیست.

درمان و پیشگیری  :
تا به اینک درمان خاصی برای این بیماری پیشنهاد نشده اما برای جلوگیری از این اتفاق باید پرنده های زخمی را تا زمان بهبودی در قفس مجزا نگهداری کنید و در مواردی که والدین به جوجه ها حمله می کنند ، یا والد بیمار را تا زمان بزرگ شدن جوجه ها در یه قفس دیگر بگذارید و یا جوجه ها را از والدین جدا کنید.

سل
تقسیم بندی باسیل سل  :
گاوی _ انسانی _ مرغی.

توضیح کلی :
نوع مرغی انواع و اقسام پستانداران را مبتلا می کند اما نوع پستانداری ندرتا می تواند پرندگان را مبتلا سازد . بیماری سل یک بیماری مزمن بوده که به آرامی پیشرفت می کند و اگر پرنده مبتلا در شرایط خوبی نگهداری شود وضع پرنده عادی به نظر می رسد و بدون علامت دوره بیماری را طی می کند. در چنین مواردی باسیل بوسیله سلولها احاطه می شود و امکان فعالیت ندارد و اگر بهداشت و مراقبت در وضع مطلوب باقی بماند به تدریج باسیلها مرده و و از بین می روند. اما اگر وضع پرورش تغییر داده شود مثلا به پرنده استرس وارد شود ، به یک بیماری دیگر مبتلا گردد ، رژیم غذاییش تغییر کند و یا کیفیت خوبی نداشته باشد و یا تغییر مکان داده شود بیماری عود خواهد کرد.

پرندگان حساس :
پرندگان زینتی عموما به نوع مرغی حساس هستند؛ طوطی سانان بلاخص طوطی های بزرگ به هر سه گونه (مرغی ، انسانی ، گاوی ) حساسند.لازم به تذکر است که مرغ عشق نسبت به این بیماری نسبتا مقاوم می باشد اما شرایط نگهداری تاثیر مستقیمی در وقوع بیماری می گذارد.

عوامل مستعد کننده :
_تغییر آب و هوا و اقلیم همراه تراکم زیاد و نداشتن آب.
_عدم رعایت اصولی بهداشت.
_دست به دست گشتن پرنده بین افراد مختلف.

علائم :
_رنگ پریدگی مخاطات
_کمی وزن
_بیحالی
_اسهال
_پرهای ژولیده و بدرنگ
_تند تند نفس کشیدن
_گودی چشمها(در اثر پیشرفت بیماری)
_زخمهای پوستی(بخصوص در سر)(ابتدا پوست متورم و زخمی شده و سپس زخمها پوسته پوسته می شود)
_تیزی استخوان سینه به خوبی قابل لمس می باشد

سن ابتلا :
بیشتر بالغین مبتلا می گردند.

منبع ویروس :
مدفوع پرنده مریض.

ناقلین :
بسیاری از پرندگان وحشی (به دلیل حساس نبودن) به عنوان مخزن بیماری در نظر گرفته می شوند.

درمان :
هیچ درمان دارویی خاصی ندارد.

زالمونل
انواع گوناگونی از زالمونل و بخصوص زالمونلا تیفیموریم می توانند باعث ایجاد بیماری در مرغ عشق شوند.

منابع باکتری :
_آب و خوراک آلوده به زالمونل
_پودر حیوانی و یا ماهی و میگو
_تخم مرغ و پوسته آن

ناقلین :
_پرندگان وحشی
_موش
_مرغ عشقهایی که از بیماری جان سالم بدر برده اند تا مدتها می توانند ناقل باشند (برای اطمینان از ناقل نبودن باید فضله پرنده آزمایش شود؛ البته چون همواره زالمونلها در فضله پرنده های مبتلا مشاهده نمی شوند تکرار آزمایش الزامیست)

علائم :
_پف کردن
_سستی
_اسهال
_تورم مفاصل
_گردش سر

درمان :
بهترین راه ، معدوم کردن پرنده مبتلاست در غیر این صورت بهترین درمان دارویی شامل تجویز فورازولیدین و اسپکتینومایسین می باشد. سولفانامید بخصوص سولفادیمیدین و سولفادیازین می توانند موثر باشند.در این بیماری تتراسایکلین ، کلرامفنیکل و نئومایسین چندان موثر نیستند.

پیشگیری :
بهترین راه پیشگیری رعایت اصول بهداشتی ، تمیز کردن ، ضد عفونی مرتب ، خرید دان از محل مطمئن ، قرنطینه کردن پرنده های تازه خریداری شده می باشد.

سالمونلوزیس

در خانواده سالمونلا انواع و اقسام باکتریها قرار دارند که اغلب پرندگان زینتی را آلوده می کنند ولی شدت آلودگی با سالمونلا تیفی موریوم بیشتر است.

راههای آلودگی :

در پرندگان قفسی بیشتر سالمونلاها به طور ارثی از پدر و مادر به فرزندان منتقل می شوند ؛ آلودگی پرندگان بالغ از چند طریق صورت می گیرد :

1- آلودگی از راه غذا بالاخص تخم مرغ

2- آلوده شدن غذا و آب بوسیله پرندگان وحشی (برای پرندگان نگهداری شده در پاسیوها و قفسهای مستقر در فضای آزاد)

3- تماس با پرنده آلوده تازه وارد

4- آلودگی بوسیله ویزیتورهایی که با پرندگان آلوده در تماس بوده اند

سایر روشهای ممکن : دان کهنه و بیات(سالمونلا تیفی موریوم در شرایط معمولی در آب و دان زنده می ماند)_حشرات ، من الجمله مگس_رعایت نکردن بهداشت و .....

توضیح در مورد بیماری :

شدت بیماری و سیر آن بسته به منابع ابتلا و سن پرنده و همچنین بسته به نوع سالمونلا متغییر است اما در جوجه ها اغلب نوع حاد بیماری مشاهده می شود.مثلا در مواردی که تخم مرغ آلوده به والدین و جوجه ها خورانده می شود بالغین کمتر صدمه می بینند.

در حالت اپیدمی قدرت تفریخ تخم ها کم شده (به 10 درصد می رسد) و مرگ در زرده به وقوع می پیوندد ، جوجه های بدست آمده اغلب ضعیف و نحیف بوده ،عقب افتاده و بدقیافه اند و قبل از اینکه آشیانه را ترک کنند می میرند.

بیماری از چند روز تا دو هفته پس از خوردن غذای آلوده شروع می شود (بسته به حدت میکروب و نوع پرنده علائم کلینیکی ظرف دو روز تا دو هفته ظاهر می شود) ، پس از ده روز از مشاهده اولین علائم تلفات بروز می کند و ممکن است 90 درصد پرندگان نگهداری شده در یک مکان تلف شوند.

علائم بیماری :

علائم بیماری از افسردگی تا مرگ ناگهانی متغییر می باشد ، معمولا یک تا سه روز پرنده ها احساس سرما می کنند و به همین دلیل پف کرده و به هم می چسبند ، پرها خشن و ژولیده و به طرف بالا شده ، میزان مصرف آب و دان کم می شود در نتیجه پرنده لاغر شده ، تند تند نفس کشیده و دل دل می زند ، اسهال آبکی زرد و سبز کمرنگ که اغلب خاکستری و خون آلود است پرهای اطراف مقعد را به هم می چسباند ، چشمها بسته شده و بلافاصله قبل از مرگ پرنده نابینا می شود ، علائم عصبی مانند تورم مغز و حالت تشنج بروز می کند.

تشخیص :

تنها با اتکا به علائم نمی توان تشخیص بیماری را قطعی کرد بلکه باید با جدا کردن میکرب از خون یا جراحات پرنده مرده بیماری را ثابت و مشخص نمود ،آزمایش مدفوع پرنده زنده به تشخیص کمک می کند ، باید توجه داشت که آزمون آگلو تیناسیون که در اسهال سفید برای سالمونلاپولوروم به کار میرود در پرندگان قفسی مورد استفاده قرار نمی گیرد اما در تئوری به مشخص کردن پرندگان ناقل کمک می کند.

نکته : بیماری در پرندگان قفسی علی الخصوص آنهایی که در حالت حاد بیماری قرار دارند بویژه در بالغین با پاستورلوز و شبه سل قابل اشتباه است.

درمان :

بهترین حالت معدوم کردن پرنده ها می باشد ، پس از معدوم نمودن باید محل نگهداری را ضد عفونی نموده و مدتی طولانی خالی گذاشت و پس از ضد عفونی های مکرر دوباره شروع به نگهداری و پرورش پرنده نمود.اما در مواردی که ترجیح می دهید پرنده های بیمار را معالجه نمایید باید درمان را برای مدت طولانی ادامه داده و برای چند دفعه تکرار نمایید.

بهترین تجویز درمانی شامل فورازولیدن و اسپکتینوماییسین است ؛ سولفانامید ، بخصوص سولفادیمیدین و سولفا دیازین موثرند اما تتراسایکلین ،کلرامفنیکل و نئومایسین تاثیر چندانی ندارند ؛ بهتر است چند دارو را با هم مصرف نمایید و یا اینکه پس از آنتی بیوگرام ، دارویی را انتخاب نموده و به کار گیرید.

پیشگیری :

بهترین فاکتورهای پیشگیری ، رعایت بهداشت ، تمیز و ضد عفونی کردن مرتب ، خرید دان از محل مطمئن ، پرهیز از تجمع طیور و جدا نگه داشتن پرندگان تازه خریداری شده است.

پاپوا

ویروس پاپوا باعث ایجاد بیماری در جوجه های مرغ عشق می گردد . این ویروس کوچک و فاقد پوسته بسیار مقاوم می باشد (تا دمای 56 درجه می تواند چند ساعت دوام بیاورد) به همین دلیل در صورت اپیدمی تا مدتها قابل سرایت می باشد.
به دلیل مقاومت بالا برای ضد عفونی محیط نمیتوان از مواد معمول و رایج استفاده نمود بلکه محل نگهداری را باید با آتش ، ترکیبات یودوفور (هنگام استعمال ترکیبات این ماده نباید از ترکیبات آهکی استفاده نمایید ، چراکه اثر آن را خنثی می نماید) و یا ترکیبات حاوی آلدهیدها ضدعفونی کرد ، این ترکیبات برای ضدعفونی نمودن محیط به حدود 2 ساعت زمان نیاز دارند.

علائم :
جوجه های مبتلا دارای شکمی بادکرده بوده ، قسمتهایی از بدنشان (بالاخص ران و انگشتان) خشک بنظر می رسد همچنین پرهای ناحیه مخرج در اثر اورین کثیف است ، این جوجه ها در مقایسه با جوجه های سالم با سن یکسان دچار عدم رشد کافی پرها و یا دارای نوقصی در آنها می باشند.

پیشگیری و معالجه :
این بیماری هنوز غیر قابل علاج بوده و واکسنی بر علیه آن وجود ندارد به همین دلیل هنگام مشاهده اولین علائم ، جوجه کشی را به مدت 3 تا 4 ماه متوفق نمایید تا با کاهش جمعیت جوجه ها رشد ویروس نیز کاهش یافته و کنترل شود (در بدن پرندگان مادر در این فاصله مواد ضد ویروس ساخته خواهد شد که از طریق تخم به جوجه ها انتقال یافته و موجبات حفاظت آنهان در برابر بیماری را فراهم خواهد نمود). ضمنا در این مدت به طور هفتگی محل نگهداری مرغ عشقها را ضدعفونی کنید.